Samenvatting
Coffeeshops mogen alleen reclame maken in de vorm van een beknopte aanduiding ter plaatse. Harddrugs mogen er niet voorhanden zijn en/of verkocht worden. Verder mag geen overlast geconstateerd worden. Verkoop aan jeugdigen tot achttien jaar is eveneens verboden. Alle verkoop met dezelfde persoon op dezelfde dag is beperkt tot vijf gram voor eigen gebruik. Indien één van deze gedoogcriteria wordt overtreden, volgt een waarschuwingsbrief van de gemeente. Een tweede overtreding leidt tot intrekking van de exploitatievergunning en schrapping van de gedooglijst voor één week. Bij het laten bevestigen van een reclamebord aan een lantaarnpaal mag de coffeeshophouder niet afgaan op de mededeling van een bedrijf dat de gemeente akkoord is met de plaatsing. Ook als het bedrijf de concessies houdt om lichtmastenreclames voor de gemeente te regelen, wordt van de coffeeshophouder vanuit haar hoedanigheid als coffeeshophouder verwacht te beseffen dat een dergelijke mededeling in strijd is met het afficheringsverbod.
Volledige tekst
Aantal coffeeshops
Uit de veertiende meting van de monitor naar aantallen coffeeshops blijkt dat er in maart 2019 570 coffeeshops waren, verspreid over 102 gemeenten. De gemeente Amsterdam is net als bij de vorige meting de gemeente met het laagste aantal inwoners per coffeeshop. Er staat daar één coffeeshop per 5.138 inwoners. Aan de andere uiterste staat de gemeente Zoetermeer met één coffeeshop voor alle 124.947 inwoners.
Coffeeshopbeleid
Gemeenten mogen, binnen de landelijke kaders, hun lokale coffeeshopbeleid zelf invullen. Zij kunnen drie beleidsvormen hanteren, namelijk een nulbeleid waarbij geen coffeeshops gedoogd worden, een gedoogbeleid of geen beleid. Het gedoogbeleid geldt niet voor verkoop van hennepproducten vanuit bijvoorbeeld cafés, winkels of afhaalcentra, via een koeriers- of taxibedrijf, een 06-nummer, postorderbedrijf of woningen. Voor coffeeshops kan een exploitatievergunning en gedoogverklaring afgegeven worden.
Handhaving
Alle gemeenten die ten minste één coffeeshop gedogen, dienen op grond van de Aanwijzing Opiumwet de landelijke AHOJG-criteria te handhaven. Het handhaven geschiedt aan de hand van het Stappenplan coffeeshops 2004. Bij overtreding van één van de AHOJG-criteria gaat de gemeente over tot stap één van het Stappenplan en stuurt een informatiebrief ofwel waarschuwingsbrief naar de coffeeshophouder. Een tweede overtreding van de gedoogvoorwaarden leidt tot stap twee, intrekking van de exploitatievergunning en schrapping van de gedooglijst voor één week.
AHOJG–gedoogcriteria
De A staat voor affichering. Geen enkele vorm van reclame anders dan een summiere aanduiding ter plaatse van de coffeeshop is toegestaan. De H staat voor harddrugs. Die mogen niet voorhanden zijn en/of verkocht worden. De O staat voor overlast. Er mag geen overlast geconstateerd worden in de vorm van parkeeroverlast, geluidshinder, vervuiling en/of rondhangende klanten. De J staat voor jeugdigen tot achttien jaar. Aan hen mag niet verkocht worden en evenmin toegang tot de coffeeshop verleend worden. Met de G van grote hoeveelheden per transactie wordt bedoeld dat er geen hoeveelheden groter dan geschikt voor eigen gebruik, vijf gram, verkocht mogen worden. Onder transactie valt alle koop en verkoop met dezelfde persoon op dezelfde dag binnen één coffeeshop.
Intrekking exploitatievergunning en schrapping van gedooglijst vanwege schending afficheringsverbod
Een coffeeshophouder in Amsterdam laat op 19 oktober 2017 een reclamebord aan een lantaarnpaal bevestigen. Op het bord staan het logo van de coffeeshop en een routebeschrijving. De plaatsing van het bord is uitbesteed aan NPB B.V. die concessies houdt om lichtmastenreclames voor de gemeente te regelen. NPB B.V. heeft vlak voor de plaatsing van het bord aan de coffeeshophouder, naar achteraf bleek onjuistelijk, meegedeeld dat de gemeente akkoord was met de plaatsing. Op 29 april 2015 en 22 december 2015 heeft de coffeeshophouder waarschuwingsbrieven van de gemeente ontvangen in verband met overlast rondom de coffeeshop. Vanwege overtreding van het afficheringsverbod past de gemeente bij besluit van 2 februari 2018 stap twee van het Stappenplan toe. Het bezwaar van de coffeeshophouder wordt afgewezen. Tegen dit besluit van 6 september 2018 gaat hij in beroep bij de rechtbank.
Intrekking exploitatievergunning: vertrouwensbeginsel
De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS) oordeelt op 18 november 2020 dat de coffeeshophouder vanuit haar hoedanigheid als coffeeshophouder had moeten beseffen dat de mededeling van NPB B.V. in strijd was met het afficheringsverbod. Op meerdere momenten, zoals in de tweede waarschuwingsbrief van 22 december 2015, zijn alle gedoogvoorwaarden aan de coffeeshophouder duidelijk gemaakt. Ook had zij bij de gemeente moeten nagaan of de mededeling juist was. Bovendien is nergens op de website van de gemeente vermeld dat NPB B.V. bevoegd was ontheffing te verlenen van de gedoogvoorwaarden. De gemeente heeft de bevoegdheid niet gedelegeerd of gemandateerd aan NPB B.V.. De coffeeshophouder kon niet in redelijkheid veronderstellen dat NPB B.V de opvatting van de gemeente uitdroeg. De mededeling kan dus niet worden aangemerkt als een toestemming van de gemeente waar de coffeeshophouder op mocht vertrouwen. Het niet optreden tegen andere coffeeshophouders die het afficheringsverbod overtreden, betekent evenmin dat de coffeeshophouder niet meer bij de gemeente hoefde te informeren over de geldigheid van het afficheringsverbod. De ABRvS bekrachtigt het oordeel van de rechtbank dat er geen gerechtvaardigd beroep op het vertrouwensbeginsel gedaan kan worden.
Intrekking exploitatievergunning: gelijkheidsbeginsel
De coffeeshophouder betoogt dat de gemeente handelt in strijd met het gelijkheidsbeginsel door wel tegen haar handhavend op te treden en niet tegen andere coffeeshophouders. In door haar aangehaalde zaken is echter niet handhavend opgetreden omdat aanwezigheid van reclamemateriaal niet door de politie was geconstateerd en gerapporteerd. Bij constatering door de politie en aanlevering van een bestuurlijke rapportage of door constatering door de gemeente wordt altijd handhavend opgetreden. De ABRvS bekrachtigt het oordeel van de rechtbank dat het besluit niet in strijd is met het gelijkheidsbeginsel.
Bronnen
https://linkeddata.overheid.nl/front/portal/document-viewer?ext-id=ECLI:NL:RBAMS:2019:9034
https://linkeddata.overheid.nl/front/portal/document-viewer?ext-id=ECLI:NL:RVS:2020:2771
Babsrecht 